Máy scan răng 3D là gì? Phân loại và nguyên lý hoạt động
Máy scan răng 3D đang trở thành bước tiến quan trọng trong kỷ nguyên nha khoa kỹ thuật số. Với khả năng tạo ra hình ảnh 3 chiều chi tiết, công nghệ này thay thế phương pháp lấy dấu truyền thống, mang lại sự chính xác và hiệu quả vượt trội. MEDENT tiên phong cung cấp các dòng máy scan răng 3D hiện đại, hỗ trợ phòng khám và nha sĩ nâng cao chất lượng điều trị và dịch vụ chăm sóc bệnh nhân.
1. Máy scan răng 3D là gì? Nguyên lý hoạt động
Để hiểu rõ giá trị của công nghệ, trước tiên cần nắm vững khái niệm và nguyên lý hoạt động của máy scan răng 3D.
Máy scan răng 3D là thiết bị số hóa sử dụng ánh sáng quang học, laser hoặc tia X để ghi lại hình ảnh cấu trúc răng, nướu và xương hàm của bệnh nhân. Thông qua thuật toán xử lý dữ liệu, hàng triệu điểm ảnh được thu thập và tái dựng thành mô hình 3 chiều có độ chính xác cao [1].
Nguyên lý hoạt động của máy scan răng 3D dựa trên cơ chế ghi nhận dữ liệu bề mặt hoặc thể tích:
- Với máy quét trong miệng (IOS), nguồn sáng quang học hoặc laser được chiếu vào bề mặt răng. Camera chuyên dụng ghi lại phản xạ ánh sáng, tạo thành bản đồ 3D thời gian thực.
- Với máy CBCT, chùm tia X hình nón quay quanh vùng cần khảo sát, thu thập hàng trăm hình ảnh 2D. Phần mềm xử lý tái tạo thành cấu trúc thể tích 3D chính xác, bao gồm cả xương và mô cứng [2].
Điểm then chốt của máy scan răng 3D là khả năng tích hợp với phần mềm CAD/CAM, cho phép nha sĩ thiết kế, mô phỏng và chế tác phục hình ngay trên dữ liệu số. Điều này rút ngắn đáng kể thời gian và nâng cao trải nghiệm bệnh nhân [3].
2. Các loại máy scan 3D chính trong nha khoa
Trong nha khoa, hai loại máy scan răng 3D chính được ứng dụng rộng rãi là máy scan trong miệng (IOS) và máy Cone Beam Computed Tomography (CBCT). Hai nhóm thiết bị này có sự khác biệt về nguyên lý hoạt động, chỉ định lâm sàng và mức độ chi tiết của hình ảnh.
2.1. Máy scan trong miệng (Intraoral Scanners – IOS)
Máy scan trong miệng (IOS) là thiết bị cầm tay, cho phép nha sĩ quét trực tiếp răng và mô mềm ngay trong khoang miệng bệnh nhân. Thiết bị này ứng dụng công nghệ quang học hoặc laser để tái tạo hình ảnh 3D tức thì.
Ưu điểm nổi bật của IOS là tính trực quan và tốc độ. Dữ liệu quét có thể được sử dụng ngay trong quy trình CAD/CAM, giúp chế tác mão sứ, veneer hoặc máng chỉnh nha nhanh chóng. Đồng thời, IOS loại bỏ sự bất tiện của vật liệu lấy dấu truyền thống, nâng cao trải nghiệm bệnh nhân.
Các dòng máy IOS hiện đại như Primescan Connect được MEDENT phân phối còn tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu chất lượng hình ảnh, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị chính xác.
2.2. Máy Cone Beam Computed Tomography (CBCT)
Máy CBCT sử dụng chùm tia X hình nón quay quanh đầu bệnh nhân để ghi lại dữ liệu từ nhiều góc độ. Sau đó, phần mềm tái tạo thành hình ảnh 3D với độ phân giải cao, phản ánh cấu trúc xương, răng và mối quan hệ giải phẫu vùng sọ mặt.
CBCT đặc biệt hữu ích trong cấy ghép implant, chỉnh nha phức tạp và chẩn đoán bệnh lý xương hàm. Khả năng cung cấp dữ liệu thể tích 3D giúp nha sĩ xác định mật độ xương, vị trí dây thần kinh và xoang hàm, từ đó lập kế hoạch điều trị an toàn.
Bảng so sánh IOS và CBCT
Để dễ hình dung, bảng dưới đây tổng hợp sự khác biệt chính giữa IOS và CBCT:
Tiêu chí | IOS | CBCT |
Công nghệ | Quang học/laser | Tia X hình nón |
Vùng quét | Bề mặt răng và mô mềm | Xương, răng, mô cứng |
Ứng dụng chính | Phục hình, chỉnh nha, máng trong suốt | Cấy ghép implant, chỉnh nha phức tạp |
Ưu điểm | Nhanh, thoải mái cho bệnh nhân, tích hợp CAD/CAM | Hình ảnh thể tích 3D, đánh giá xương chính xác |
Hạn chế | Không hiển thị cấu trúc xương | Liều tia X, chi phí cao hơn |
3. Lợi ích vượt trội của máy scan răng 3D so với phương pháp lấy dấu truyền thống
Máy scan răng 3D mang đến nhiều lợi ích rõ rệt cho cả nha sĩ và bệnh nhân, vượt xa các kỹ thuật lấy dấu bằng thạch cao truyền thống.
Đầu tiên, độ chính xác là yếu tố quan trọng. Máy scan răng 3D giảm thiểu sai số do biến dạng vật liệu, giúp phục hình khít sát và bền vững.
Thứ hai, thời gian điều trị được rút ngắn. Trong khi lấy dấu truyền thống cần nhiều bước, dữ liệu scan 3D có thể được truyền trực tiếp đến labo qua nền tảng số, đẩy nhanh quá trình chế tác.
Thứ ba, trải nghiệm bệnh nhân được cải thiện đáng kể. Người bệnh không còn cảm giác khó chịu khi lấy dấu bằng thìa và vật liệu lỏng, đồng thời có thể xem ngay hình ảnh 3D trên màn hình.
Cuối cùng, công nghệ 3D mở ra chuỗi quy trình kỹ thuật số toàn diện: từ scan – thiết kế CAD – chế tác CAM, kết nối liền mạch trong hệ sinh thái Primescan của Dentsply Sirona.
4. Ứng dụng lâm sàng của máy scan răng 3D cho nha sĩ
Máy scan răng 3D không chỉ là công cụ chẩn đoán mà còn là nền tảng hỗ trợ toàn diện trong các lĩnh vực lâm sàng khác nhau.
4.1. Nha khoa phục hồi và thẩm mỹ
Trong nha khoa phục hồi, IOS giúp quét chính xác vùng răng cần phục hình, loại bỏ sai số từ vật liệu lấy dấu. Dữ liệu 3D hỗ trợ thiết kế veneer, mão sứ, cầu răng với độ khít sát cao.
Ở nha khoa thẩm mỹ, scan 3D cho phép mô phỏng kết quả điều trị trước khi thực hiện. Bệnh nhân có thể trực tiếp xem hình ảnh dự đoán nụ cười sau phục hình, tăng mức độ tin tưởng và hợp tác điều trị.
4.2. Cấy ghép Implant
Trong implant nha khoa, CBCT giữ vai trò trung tâm. Hình ảnh 3D cung cấp thông tin chính xác về mật độ xương, khoảng cách giải phẫu và vị trí dây thần kinh.
Khi kết hợp với IOS, nha sĩ có thể tạo ra hướng dẫn phẫu thuật số (surgical guide) giúp đặt implant an toàn và chính xác. Quy trình kỹ thuật số này giảm biến chứng và tăng tỷ lệ thành công dài hạn.
4.3. Chỉnh nha (Orthodontics)
Máy scan răng 3D thay thế lấy dấu truyền thống trong chỉnh nha, đặc biệt quan trọng đối với máng trong suốt. IOS ghi nhận dữ liệu khớp cắn và vị trí răng chi tiết, giúp bác sĩ lên kế hoạch di chuyển răng chính xác.
Ngoài ra, dữ liệu số hóa dễ dàng lưu trữ và so sánh theo từng giai đoạn điều trị, mang lại tính minh bạch cao hơn cho bệnh nhân.
4.4. Nha chu và phẫu thuật miệng
IOS ngày càng được ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị nha chu. Nghiên cứu cho thấy IOS có thể ghi nhận độ sâu túi nha chu, tổn thương mô mềm và hỗ trợ theo dõi tiến triển bệnh.
Trong phẫu thuật miệng, CBCT cung cấp thông tin giải phẫu chi tiết, giúp lập kế hoạch phẫu thuật chính xác và an toàn hơn.
4.5. Điều trị ngưng thở khi ngủ (OSA)
Scan răng 3D cũng mở rộng ứng dụng sang lĩnh vực điều trị rối loạn hô hấp. Với bệnh nhân ngưng thở khi ngủ, dữ liệu quét được sử dụng để chế tác khí cụ hỗ trợ hô hấp cá nhân hóa.
Primescan cho phép ghi nhận hình ảnh nhanh chóng và tích hợp vào quy trình thiết kế khí cụ điều trị OSA, giúp bệnh nhân cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể [8].
Kết luận
Máy scan răng 3D đang chứng minh vai trò không thể thiếu trong nha khoa hiện đại. Từ phục hình, chỉnh nha đến cấy ghép implant và điều trị ngưng thở khi ngủ, công nghệ này nâng cao hiệu quả lâm sàng và trải nghiệm bệnh nhân.
Với sự đồng hành của MEDENT, nha sĩ và phòng khám có thể tiếp cận những giải pháp scan 3D tiên tiến như Primescan Connect, IOS và CBCT, mở ra kỷ nguyên nha khoa kỹ thuật số toàn diện. Liên hệ MEDENT ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết và trải nghiệm công nghệ máy scan răng 3D hiện đại.
Tài liệu tham khảo
(1) Wikipedia. Intraoral scanner. From: https://en.wikipedia.org/wiki/Intraoral_scanner
(2) Wikipedia. Cone beam computed tomography. From: https://en.wikipedia.org/wiki/Cone_beam_computed_tomography
(3) Dentsply Sirona. Primescan. From: https://www.dentsplysirona.com/en/discover/discover-by-brand/primescan.html
(4) Dentsply Sirona. Digital workflows with Primescan. From: https://www.dentsplysirona.com/en-us/discover/discover-by-procedure/digital-workflows-with-primescan.html
(5) Dentsply Sirona. DS Signature Workflow. From: https://www.dentsplysirona.com/en/discover/discover-by-procedure/ds-signature-workflows.html
(6) Dentsply Sirona. Digital Orthodontics. From: https://www.dentsplysirona.com/en-us/discover/discover-by-procedure/digital-orthodontics.html
(7) ScienceDirect. The relevance of intraoral scanner (IOS) for periodontal diagnosis: A scoping review. From: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0300571225002684
(8) Dentsply Sirona. Sleep Appliances with Primescan. From: https://www.dentsplysirona.com/en-us/discover/discover-by-procedure/sleep-appliances-primescan.html